Van Montreal tot Kyoto via Parijs, een nieuw soort stadsboeren verbouwt groenten en fruit op steeds innovatieve manieren
VN-voorspellingen schatten de wereldbevolking in 9.7 op 2050 miljard – waarvan 80 procent in steden woont. Dat zijn heel wat monden om te voeden. Maar het voedsel voor de meeste stedelingen komt van duizenden kilometers ver. In de Amerikaanse staat Iowa, dat de derde grootste is voor landbouwproductie, heeft 80 procent van het geconsumeerde voedsel meer dan 1,900 km afgelegd.
Als steden deel uitmaken van het probleem, dan moeten ze deel uitmaken van de oplossing. Een nieuwe generatie stadsboeren gaat de uitdaging aan. De oplossingen zijn net zo divers als onze steden en bevatten vaak geavanceerde technologie. 'We moeten de stad zien als een scala aan uitdagingen en verschillende stadslandbouwmethoden als tools in de toolbox. Er is geen one-size-fits-all als het gaat om het ontwikkelen van lokale en veerkrachtige voedselsystemen', zegt Henry Gordon-Smith, de CEO van Landbouw, een planningsbedrijf voor stadslandbouw.
Maar dit zijn niet je kinderboerderijen in de binnenstad van weleer. Lufa Farms in Montreal, Canada, is een van de pioniers en bouwt kassen bovenop industriële gebouwen die zijn uitgerust met hydrocultuur, waar planten groeien in mineraal verrijkt water.
Het bedrijf is opgericht door Mohamed Hage, een immigrant uit Libanon, en heeft nu vier vestigingen in Montreal. Opgegroeid in een klein stadje dat grotendeels zijn eigen voedsel produceerde, miste Hage de smaak en kwaliteit van verse, lokaal geteelde producten in Montreal. 'Niets aan stadslandbouw is echt revolutionair, het is gewoon een recreatie van iets dat heel, heel oud is', zegt hij.
Steden hebben last van het 'stedelijk hitte-eiland'-effect omdat de gebouwen die de vegetatie vervangen, warmte absorberen en vasthouden, waardoor er meer airconditioning nodig is. Daarom heb je het zo warm in de stad, waarbij dichtbevolkte buurten vaak een paar graden warmer zijn dan groenere gebieden. Stadsboerderijen helpen steden te 'vergroenen', de temperatuur te verlagen, CO2 uit de lucht te halen en verse zuurstof weg te pompen.
Drie van Lufa's boerderijen bevinden zich op voorheen ongebruikte daken, terwijl de vierde doelbewust is ontworpen met een dakkas. Het is gemakkelijk om te denken dat dit slechts een druppel op een gloeiende plaat is, maar elke week oogsten ze 25,540 kg groenten en fruit - twee procent van de voedselbehoefte van Montreal. De nieuwste locatie in Ville Saint-Laurent, nu 's werelds grootste dakkas, alleen al is goed voor ongeveer de helft van dit totaal.
In Europa loopt Parijs voorop in de revolutie, grotendeels dankzij het stadsbestuur. Een hittegolf in 2003 veroorzaakte de dood van 14,802 mensen in Frankrijk. Om de stedelijke hitte-eilanden te bestrijden, heeft de burgemeester van Parijs, Anna Hidalgo, de Parijsculteurs plan om tegen 100 2020 hectare groen te creëren, waarvan een derde bestemd is voor stadslandbouw.
Bedrijven die de markt hebben betreden, zijn onder meer: Natuur Urbaine, 's werelds grootste dakboerderij, die bovenop het expositiecentrum Porte de Versailles ligt. De boerderij beslaat 14,000 vierkante meter, verbouwt 30 soorten groenten en kruiden en verhuurt 140 volkstuinen aan de lokale bevolking. Sous les Fraises, ondertussen, runt negen boerderijen op het dak die premium gewassen zoals bessen en hop produceren.
Steden eindigen vaak met ongebruikte ondergrondse ruimtes. La Cavern maakt gebruik van een oude Parijse parkeerplaats. 'Boeren is eerst een strijd om land, dus ondergronds telen was daarom een oplossing omdat het makkelijker is en er veel ongebruikte ruimte is', zegt mede-oprichter Théo Champagnat. Dergelijke projecten hebben echter vaak led-verlichting nodig om het gebrek aan zonlicht te compenseren, waardoor er meer energie wordt verbruikt. Door een zorgvuldige selectie van gewassen heeft La Caverne dit voorkomen. 'LED-landbouw vertegenwoordigt minder dan vijf procent van onze activiteit. Witlof groeit in volledige duisternis en paddenstoelen hebben weinig verlichting nodig', legt Champagnat uit.
Arbeid kan een grote kostenpost zijn voor veel stadsboerderijen. Maar veelbelovend, Japanse firma Verspreiden heeft 's werelds eerste grootschalige geautomatiseerde boerderij gecreëerd, Technoboerderij Keihanna in Kioto. 'Hoe groter de teeltruimte, hoe moeilijker het wordt om voor factoren als productkwaliteit, maat en kwantiteit te zorgen voor een stabiele productie. Tegelijkertijd is een stabiele productie nodig om de operaties te standaardiseren in de mate die nodig is voor een efficiënte automatisering', zegt de woordvoerder van Spread. De plant produceert nu dagelijks drie ton sla.
Automatisering heeft de meest arbeidsintensieve onderdelen van de productie aangepakt, waaronder zaaien, opkweken van zaailingen en transport van de teeltpanelen. 'We denken dat dit helpt om de landbouw aantrekkelijker te maken voor de jonge generaties en om de landbouw duurzamer te maken', voegt de woordvoerder van Spread toe. De sla is niet alleen pesticidevrij geproduceerd, maar bevat ook meerdere keren het gehalte bètacaroteen (een essentiële voedingsstof) van gewone ijsbergsla.
Zelfs particulieren en kleine bedrijven kunnen in actie komen bij LA Stadsboerderijen'Torentuin. Met behulp van een modulair aeroponic torensysteem past het in een kleine ruimte zoals een balkon. 'Het maakt gezond eten absoluut toegankelijker als je vers voedsel in je eigen achtertuin of in je restaurant laat groeien, omdat je controle hebt over je voedselvoorziening', zegt oprichter Wendy Coleman. Dat is zeker het ultieme gemaksvoedsel.